Sprawna akomodacja jest warunkiem prawidłowego widzenia. Dzięki niej możemy dostosowywać wzrok do wyraźnego patrzenia na przedmioty z różnej odległości. Akomodacja jest złożonym procesem i czasami może ulegać zaburzeniu. Przyczyny mogą mieć związek z wadami wzroku, z wiekiem, a także ze specyfiką wykonywanej pracy. Dysfunkcje akomodacji mają różne podłoże, różne są też rodzaje dysfunkcji. Poniżej przedstawiamy i wyjaśniamy, na czym polegają dysfunkcje akomodacji oka oraz jak skutecznie można im przeciwdziałać.
Akomodacja – czym dokładnie jest?
Akomodacja oka, zwana jest też nastawnością oka. W procesie widzenia oko dostosowuje się do zmiany odległości widzenia poprzez zmianę kształtu soczewki, który powodowany jest przez skurcz mięśnia rzęskowego. Akomodacja jest procesem bezwarunkowym, czyli zachodzi niezależnie od naszej woli. Skupiając wzrok przez długi czas w jednym punkcie (na przykład, patrząc w ekran smartfonu czy komputera), prowokujemy mięsień rzęskowy do ciągłego napięcia. Dlatego po całym dniu spędzonym przed komputerem, oczy często są zmęczone i bolą. Gdy akomodacja przestaje spełniać prawidłowo swoją funkcję, pojawiają się problemy z ostrością widzenia, zarówno z odległości, jak i z bliska. Oczy nadmiernie się męczą i pojawiają się bóle głowy. Problemy z akomodacją zaczynają przekładać się na wszystkie sfery codziennego życia i mogą bardzo je utrudniać.
Co wpływa na dysfunkcje akomodacji?
Do zaburzenia pracy akomodacji może przyczynić się wiele schorzeń oraz czynników środowiskowych:
- przemęczenie oraz stres,
- rodzaj wykonywanej pracy, która wymaga ciągłego patrzenia z bliska,
- choroby ogólnoustrojowe,
- niektóre leki,
- depresja.
Jakie są objawy dysfunkcji akomodacji?
Charakterystyczne objawy, które pojawiają się w wyniku zaburzeń akomodacji to:
- ból oczu i głowy,
- zmęczenie i pieczenie oczu,
- niewyraźne widzenie z bliska, a także podczas przerzucania wzroku,
- światłowstręt.
Jakie występują rodzaje dysfunkcji akomodacji?
Często wraz z wiekiem zdolność akomodacji ulega zmniejszeniu. Osoby starsze często skarżą się na specyficzną dolegliwość. Jest to tzw. prezbiopia, potocznie zwana starczowzrocznością. Polega ona na tym, że próbując dostosować ostrość wzroku do czytanego tekstu, zwiększają oni odległość od czytanego tekstu, poprzez nadmierne wyciąganie ręki.
Kolejnymi rodzajami dysfunkcji akomodacji są niedostateczna i nadmierna akomodacja. W przypadku niedostatecznej akomodacji, możemy wyróżnić pięć typów osłabienia akomodacji:
- Niesprawność akomodacji– polega na trudnościach w szybkim przerzucaniu wzroku między przedmiotami znajdującymi się w różnej odległości.
- Niedostateczna akomodacja– amplituda, czyli najbliższy oraz najdalszy wyraźny dla oka punkt ulega znacznemu osłabieniu.
- Męczliwość akomodacji– polega na znacznym pogorszeniu widzenia przy dłuższej pracy z bliska. Oczy szybko się męczą.
- Ociężałość akomodacji– proces akomodacji ulega nadmiernemu wydłużeniu.
- Paraliż akomodacji– polega na całkowitym braku funkcji akomodacji.
U osób dotkniętych problemem nadmiernej akomodacji występuje tak zwany spazm triady bliży. Polega on na nadmiernym zwężeniu źrenic oraz prowokowaniu zezowania (konwergencji). Dolegliwość ta nosi również nazwę spazmu akomodacyjnego. Często przyczyną tego typu zaburzenia jest nieleczona nadwzroczność.
W jaki sposób leczy się dysfunkcje akomodacji?
Zaburzenia akomodacji diagnozowane i leczone są u optometrysty. W przypadku prezbiopii, pacjentom przepisuje się odpowiednio dobrane okulary do czytania. Specjalne soczewki (dwuogniskowe lub progresywne) skutecznie zmniejszają dyskomfort związany z problemami z akomodacją. Na rynku dostępne są również dyskretne i wygodne w użytkowaniu soczewki kontaktowe, Poleca się je osobom, które ze względu na specyfikę wykonywanej pracy nie mogą nosić tradycyjnych okularów. Czasami konieczne jest wykonanie laserowej korekcji wzroku, czyli specjalnego zabiegu chirurgicznego. Można również usprawniać akomodację, wykonując proste ćwiczenia w domu.
Niektórych zaburzeń akomodacji, na przykład starczowzroczności, niestety nie da się uniknąć. Jednak możemy skutecznie opóźnić ten niekorzystny proces, dbając o regularny odpoczynek dla zmęczonych i przesilonych oczu.
Borykałam się z wieloma problemami zanim udało się stwierdzić ich przyczynę. Odczuwałam bóle oczu, bóle głowy, łzawienie i nadmiernie mrugałam oczami. Akomodacja to dość uciążliwa dysfunkcja wzroku.