Wzrok noworodka – niepokojące objawy o których musisz pamiętać

Noworodek zazwyczaj podlega bacznej obserwacji rodziców i wydaje się, że uważnym opiekunom, skupionym na początkach życia pociechy, nic nie jest w stanie umknąć. Otóż… nic bardziej mylnego. Nawet ci najwprawniejsi w swoich zadaniach opiekunowie, mogą przeoczyć choćby rozwijającą się wadę (bądź wady) utrudniające funkcjonowanie oczu noworodka. A to właśnie od tego, jak maluch widzi, zależy to jak szybko nauczy się chodzić czy mówić. Poniżej znajduje się lista objawów, które powinny wzbudzić niepokój, jeżeli zostaną zaobserwowane u świeżo narodzonego dziecka. Wiedza, na co zwracać uwagę, by oczy noworodka rozwijały się prawidłowo, pozwoli łatwiej wychwycić potencjalne wady wzroku i sprawi, że pociecha będzie rozwijać się bez żadnych przeszkód.

Dlaczego wzrok niemowlęcia jest tak ważny?

Na wstępie warto zaznaczyć, że wzrok jest zmysłem, który dostarcza nam najwięcej informacji o świecie zewnętrznym. To, jak dobrze widzimy wpływa na rozwój centralnego układu nerwowego i znacząco determinuje prawidłowość postrzegania świata. Dziecko, które nie widzi dobrze będzie więc tym samym na starcie „w tyle”, za rówieśnikami, nie mogąc prawidłowo się rozwijać. Dbanie o oczy noworodka jest więc kluczowe. Co bardzo ważne – w rozwoju i dbaniu o kondycję wzroku najważniejsze są pierwsze lata życia malucha (mimo, że oczy noworodka rozwijają się nawet do 8. roku życia). Jeśli więc opiekunowie nie zareagują odpowiednio szybko, szanse dziecka na odnalezienie się w świecie z sukcesem znacząco maleją. Poniżej znajduje się lista wad wzroku, na których pojawienie się należy być wyczulonym, by dziecko weszło w życie z możliwością realizacji całego drzemiącego w maluchu potencjału.

Problemy noworodka ze wzrokiem – zezowanie u noworodka

Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że zezowanie u noworodka w początkowym okresie życia jest czymś zupełnie naturalnym. W pierwszych tygodniach życia żaden maluch nie będzie potrafił skupić wzroku na jednym przedmiocie, bo dziecko po prostu jeszcze dobrze nie widzi. Poza tym oczy dziecka (dotąd funkcjonujące w warunkach płodowych) muszą dopasować się do nowej rzeczywistości, a mięśnie oczu muszą się zdecydowanie wyćwiczyć. Zezowanie u noworodka to do pewnego etapu normalne zjawisko, które  nazywa się zezem fizjologicznym i nie powinno ono budzić obaw, nawet do 3 miesięcy po urodzeniu pociechy. Jeżeli zez nie ustępuje po tym czasie faktycznie można założyć, że dziecku należy w jakiś sposób pomóc. Przy czym, można w tym wypadku wyszczególnić dwa warianty wydarzeń i przyczyn zezowania u noworodka.

1. Dziecko patrzy na przedmiot z oddali (tu faktycznie 3 miesiące powinny wystarczyć, by wyćwiczyć wzrok niemowlęcia).
2. Dziecko patrzy na przedmiot z bliska (w tym wypadku zezowanie u noworodka może nie ustępować nawet do 1. urodzin).

Niemniej warto skontrolować wzrok dziecka po pół roku życia malucha, bo już wtedy można ustawić, z jakich przyczyn wynika zezowanie u noworodka. Warto to uczynić, bo, według Klinicznej Farmakologii Okulistycznej, wyd 2,red. Marek E. Prost zez wymaga, po pierwsze, leczenia długotrwałego i kompleksowego, a, po drugie, im wcześniej rozpocznie się leczenie tej wady, tym większe są szanse, że da się zezowanie wyleczyć całkowicie.

Problemy noworodka ze wzrokiem – wytrzeszcz

Wytrzeszcz oczu (formalniej – orbitopatia) to przemieszczenie się gałek ocznych ku przodowi. Wada ta jest o tyle problematyczna, że trudno jest ustalić przyczyny wytrzeszczu. Wytrzeszcz u noworodka może wynikać tak z bezpośrednio z chorób oczu (np. guz oka, przy czym mogą być to zmiany złośliwe, bądź nie), jak i z powikłań nowotworów z okiem bezpośrednio niezwiązanych. Taką wadę może powodować np. guz, który jest przerzutem z innych części ciała, np. tarczycy. W przypadku niemowląt jedną z najczęstszych przyczyn wytrzeszczu jest niezwykle popularny w tej grupie wiekowej nowotwór zwany nerwiakiem zarodkowym, lub inaczej neuroblastomą.

Wytrzeszcz mogą powodować także choroby szpiku takie jak białaczka czy mięsak Ewinga. Dziecko warto obserwować uważnie, ponieważ wada ta może pojawiać się powoli. Jednocześnie powinno zaniepokoić już jedno tylko wytrzeszczone nieco oko dziecka, ponieważ zmiana ta może pojawiać się nierównomiernie. Jest to dolegliwość dla dziecka bardzo niekomfortowa, ponieważ dochodzi do mniejszego czy większego unieruchomienia gałki ocznej, przez co dziecko napotyka szereg problemów, takich jak podwójne widzenie czy nawet mroczki przed oczami. Leczenie wytrzeszczu polega na wykryciu u dziecka choroby źródłowej, powodującej taki defekt i zaradzeniu problemowi u jego źródła. Dziecko cierpiące na wytrzeszcz może więc być leczone u lekarza, którego specjalizacja nie jest z badaniem wzroku zupełnie związana.

Problemy noworodka ze wzrokiem – rozbiegany wzrok 

Rozbiegany wzrok u noworodka (inaczej oczopląs), czyli niekontrolowane ruchy gałek ocznych, podobnie jak poprzednia wada może oznaczać problem ze wzrokiem, jak i sugerować, że dziecko cierpi na problemy zdrowotne innej natury, takie jak zaburzenia neurologiczne, lub też nieprawidłowa praca błędnika. Oczopląs i zez mogą początkowo wydać się do siebie podobnymi, trzeba więc uważnie się przyjrzeć – lub skonsultować z lekarzem – by odróżnić jeden z problemów od drugiego. Różnica pomiędzy rozbieganym wzrokiem a zezem polega na tym, że zez jest do pewnego etapu życia u noworodka naturalny, rozbiegany wzrok od samego początku z kolei traktuje się jako zjawisko odbiegające od normy i niepożądane. W przypadku wątpliwości najprościej jest zgłosić problem podczas najbliższej wizyty u pediatry. Jeżeli rozbiegany wzrok obserwujemy u dziecka tylko w pewnych okolicznościach (np. kiedy się rozbudza) warto to udokumentować, np. nagrywając rozbudzające się niemowlę.

W innym przypadku szybka diagnoza lekarza  może nie być możliwa, co nie jest dobre, bo rozbieganie wzroku u niemowlaka często wymaga wnikliwej diagnostyki. Warto też pamiętać, że istnieją wyjątki od reguły i oczopląs dziecka można czasami przeczekać (jednak tylko po uprzedniej konsultacji tego z lekarzem). Dzieje się tak czasami np. wówczas kiedy dziecko rodzi się podczas trudnego porodu lub ciąża nie była wolna od powikłań. Istnieje wtedy możliwość, że lekarz uzna malucha za charakteryzującego się niedojrzałością neurologiczną i – zwłaszcza, jeżeli zaobserwuje, że rozbiegany wzrok sam z siebie słabnie – każe po prostu poczekać na poprawę sytuacji. Tak czy inaczej i ta wada wzroku wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem.

Jak widać wzrok dziecka nie jest sprawą błahą, a dbanie o oczy noworodka wymaga porady lekarza i często skomplikowanej diagnozy.

Wszystko zaczyna się jednak prosto – od zwyczajnej codziennej obserwacji malucha popartej wiedzą, na temat tego, czego szukać.

Opiekun patrzący przez pryzmat wiedzy zawartej w tym artykule na pewno szybko zaradzi wszelkim potencjalnym problemom ze wzrokiem malucha.